Czy nadszedł czas, w którym roboty staną się bardziej powszechne w usługach sprzątania?

‍

Jeszcze dwa, trzy lata temu wiele projektów robotyzacji usług sprzątania w Polsce kończyło się niepowodzeniem. Na rynku dominowały prototypy, a producenci bardziej testowali możliwości niż dostarczali rozwiązania gotowe do codziennej pracy. Takie projekty dawały efekt marketingowy, ale w praktyce urządzenie często już po kilku tygodniach wymagało ciągłych napraw i nie spełniało swojej funkcji. 

Przełom nastąpił dopiero niedawno. Pojawiły się urządzenia przetestowane, stabilne, a co najważniejsze – dostawcy nauczyli się, że ich rola nie kończy się na sprzedaży. Dziś mamy partnerów, którzy biorą udział we wdrożeniu, zapewniają serwis i wspierają w szkoleniu pracowników. Dlatego dopiero teraz można powiedzieć, że nadszedł czas robotyzacji w usługach sprzątania.

Co decyduje o sukcesie wdrożenia?

To oczywiste, że ważna jest jakość sprzętu. Jednak nie tylko sprzęt decyduje o powodzeniu wdrożenia robotów. Musimy pamiętać, że w każdym takim projekcie spotykają się trzy strony: klient, dostawca technologii i firma sprzątająca. Jeżeli któraś z tych stron jest za mało zaangażowana, wówczas projekt od początku jest skazany na niepowodzenie.

Zacznijmy od klienta. Jego rola wcale nie ogranicza się do podpisania umowy. Jeśli pracownicy klienta nie zostaną poinformowani, w jaki sposób działa robot, mogą pojawić się problemy. Przerabialiśmy to w praktyce – w jednej z hal magazynowych zaimplementowana przez nas autonomiczna zamiatarka była blokowana przez palety i wózki. Pracownicy zakładali, że urządzenie samo „ominie przeszkodę” i pojedzie dalej. A to tak nie działa. Robot nie przeskoczy palety i nie odsunie skrzyni. Dopiero po przeprowadzeniu szkolenia informacyjnego, w którym klient objaśnił swoim pracownikom, jak należy współpracować z maszyną, sytuacja się unormowała. Od tego momentu wdrożenie zaczęło działać zgodnie z założeniami.

Drugim elementem jest dostawca. To musi być partner, a nie tylko sprzedawca, który tylko sprzedaje sprzęt, nie zapewniając wsparcia ani serwisu. Bez tego, jeśli po kilku tygodniach robot stanie, to klient i firma sprzątająca zostają z problemem sami. To dlatego wymagamy od dostawców, by byli obecni na każdym etapie: od uruchomienia sprzętu, przez programowanie, po bieżące wsparcie.

Trzeci element to firma sprzątająca. Tu kluczowa jest rola ludzi, którzy nie boją się technologii, ale są nią zainteresowani. W Grupie Impel mamy przeszkolonych technologów, którzy programują urządzenia, monitorują ich pracę online i są wsparciem zarówno dla klienta, jak i dla dostawcy. Dzięki temu, jeśli robot się zatrzyma, możemy od razu zdiagnozować problem, zadzwonić do brygadzisty na obiekcie i wskazać, co trzeba poprawić.

Gdy wszystkie trzy strony, czyli klient, dostawca i firma sprzątająca działają razem, projekt robotyzacji ma szansę zakończyć się sukcesem. I to jest najważniejsza lekcja z naszych doświadczeń.

Kiedy warto wdrażać robotyzację w sprzątaniu, a kiedy lepiej pozostać przy tradycyjnych metodach?

Najważniejsza jest otwartość klienta, ale przede wszystkim realne możliwości obiektu. Robotyzacja sprawdza się tam, gdzie mamy przestrzeń – szerokie alejki, korytarze, pomieszczenia o charakterze open space. Wymogiem jest również dostęp do Internetu, dzięki czemu możliwe jest raportowanie pracy maszyn, czyli weryfikowanie czy robot faktycznie wykonał swoje zadania i w jakich warunkach.

Zdarza się, że klient sam zgłasza potrzebę robotyzacji, lecz po audycie okazuje się, że obiekt nie jest do tego przystosowany. Przykładem są obiekty, gdzie obowiązują restrykcje dotyczące bezpieczeństwa IT i nie ma możliwości skorzystania z Internetu. Podobnie mniejsze przestrzenie, np. zastawione sprzętem czy meblami biura, gdzie robot zamiast wspierać ludzi, musiałby mieć ciągle „torowaną drogę”. Dlatego zawsze zaczynamy od uczciwego audytu – jeśli nie ma odpowiednich warunków, wówczas mówimy wprost, że w danym obiekcie wdrożenie robotyzacji nie powiedzie się.

Jakie są najczęściej powtarzane mity dotyczące robotów sprzątających?

Oprócz mitu, zgodnie z którym roboty można zastosować wszędzie, co jak już mówiłem nie jest prawdą, panuje też przekonanie dotyczące dużych maszyn. Kiedyś uważano, że im większy robot, tym lepiej. Praktyka pokazała, że te rozwiązania były nieefektywne – kosztowne, trudne w obsłudze i zawodne. Branża odchodzi od wielkogabarytowych robotów na rzecz mniejszych i średnich modeli. Są tańsze, łatwiejsze w serwisie, a gdy na hali pracuje kilka robotów, można elastycznie podzielić im zadania. Jeśli jedno urządzenie się zepsuje, drugie przejmuje jego pracę i usługa jest wykonywana bez przerw. Przy jednej dużej maszynie, w razie jej awarii pojawiał się duży problem.  

I wreszcie powtarzane od pewnego czasu hasło, zgodnie z którym roboty całkowicie zastąpią ludzi. Absolutnie nie. Człowiek jest i będzie potrzebny – to on odpowiada za bezpieczną pracę urządzenia, za jego konserwację. To człowiek jest odpowiedzialny za zadania wymagające precyzji, za czyszczenie bardziej wymagających powierzchni. Najlepsze efekty daje model współpracy, gdzie robot sprząta większe powierzchnie, np. halę magazynową, a pracownik zajmuje się pomieszczeniami biurowymi. To realne wsparcie, a nie zastąpienie człowieka. 

‍

{{comment-one}}

‍

Jak wygląda kwestia rentowności wdrażania robotów?

Według naszych doświadczeń i prowadzonych obliczeń – wszystko zależy od typu robota. W przypadku zamiatarek, które wdrażamy na halach produkcyjnych czy magazynowych, zwrot z inwestycji następuje po 18, a nawet 15 miesiącach. W przypadku mniejszych robotów biurowych, które kosztują kilkanaście tysięcy zł, zwrot następuje nawet po 10 miesiącach. Najdłużej trzeba czekać na zwrot z inwestycji w roboty szorująco-zbierające, ponieważ w ich przypadku okres zwrotu wynosi około 3 lat. Wynika to przede wszystkim ze zdecydowanie wyższej ceny zakupu tych urządzeń.

Wdrożenie maszyny autonomicznej stanowi krok w stronę oszczędności. Są one związane z wydajnością, ponieważ robot może pracować dłużej, często w trybie nocnym, a jego wdrożenie pozwala zredukować liczbę godzin pracy personelu sprzątającego. Do tego dochodzi wartość dodana, bowiem dla wielu klientów roboty sprzątające ich obiekt wpisują się w kreowanie nowoczesnego wizerunku.

Jakie skutki poza finansowymi przynosi robotyzacja?

Jest ich wiele. Robot pracuje powtarzalnie, na tych samych zaprogramowanych trasach, więc uzyskany efekt czystości jest za każdym razem przewidywalny. W obiektach, gdzie pracują głównie zamiatarki, dzięki zmniejszeniu zużycia wody i chemii, ograniczamy ilość emitowanych ścieków, co dobrze wpisuje się w wymagania środowiskowe. Z perspektywy pracy zespołu sprzątającego robot odciąża pracowników, przez co mogą skupić się na innych zadaniach.

Warto podkreślić też, że wprowadzenie robotów zmienia logikę całego kontraktu na usługę sprzątania. Inaczej planujemy etaty i zadania, pojawiła się też nowa rola opiekuna robota. Generowane raporty w przejrzysty sposób pokazują, co i kiedy zostało zrobione.  

Robotyzacja nie jest odpowiedzią na wszystkie wyzwania związane z profesjonalnym utrzymaniem czystości. Jest jednak narzędziem, które odpowiednio dobrane i wdrożone, realnie wspiera pracę zespołów, podnosi jakość usług i pozwala lepiej zarządzać kosztami. Najważniejsze, aby nie traktować robota jako substytutu człowieka, a uzupełnienie ludzkiej pracy. Tam, gdzie warunki obiektu i otwartość klienta sprzyjają, roboty stają się naturalną częścią modelu obsługi, udowadniając, że nowoczesne sprzątanie powstaje z połączenia technologii i doświadczenia ludzi.

‍