Każdego roku koniec listopada stanowi dla Ukrainy czas pamięci o ofiarach Wielkiego Głodu, który w latach 1932–1933 pochłonął miliony istnień. W odpowiedzi na potrzebę godnego upamiętnienia tych tragicznych wydarzeń, pracownia Nizio Design International opracowała kompleksowy projekt budynku oraz wystawy stałej Narodowego Muzeum Hołodomoru-Ludobójstwa w Kijowie. To jedno z kluczowych przedsięwzięć muzealnych poświęconych tej tematyce. Inwestycja, której realizacja rozpoczęła się w 2018 roku, została wstrzymana w wyniku działań wojennych i obecnie oczekuje na wznowienie prac.

Dzień Pamięci Ofiar Hołodomoru i Represji Politycznych

skłania do analizy współczesnych inicjatyw upamiętniających tamte wydarzenia. Centralnym punktem tych działań jest budowa kijowskiego muzeum, którego wizja architektoniczna powstaje pod kierunkiem Mirosława Nizio we współpracy z ukraińskim studiem Project Systems LTD. Założeniem projektowym jest połączenie symboliki ukraińskiej ziemi z rzetelną prezentacją faktów historycznych. Bryła budynku oraz scenografia wystawy mają za zadanie wydobyć świadectwo przeszłości, które przez dekady pozostawało ukryte. Obiekt zaprojektowano jako integralny element krajobrazu Doliny Dniepru, zlokalizowany w sąsiedztwie zespołu klasztornego Ławra Peczerska i harmonijnie wpisujący się w tektonikę zbocza. Istotnym elementem jest wysunięta oś kompozycyjna, która łączy taras widokowy z istniejącym memoriałem, tworząc symboliczną narrację o historii i teraźniejszości.

Koncepcja architektoniczna

obiektu opiera się na metaforze „odsłaniania prawdy”. Charakterystyczne rozcięcie i fragmentaryczne przesunięcie dachu symbolizują proces ujawniania zatajonej historii. Monumentalne wejście kieruje zwiedzających w głąb, gdzie architektura współgrająca ze scenografią pozwala na doświadczenie struktury czarnoziemu – żyznej gleby, będącej jednocześnie miejscem spoczynku ofiar. Całkowita powierzchnia użytkowa budynku wynosi niemal 14 000 m², z czego przestrzeń wystawiennicza zajmuje ponad 3 500 m². Projekt przewiduje wejścia z obu krańców osi kompozycyjnej: od strony memoriału oraz z tarasu widokowego, połączonych mostem. Przestrzeń przed wejściem zaplanowano jako plac ceremonialny, co podkreśla monumentalny charakter instytucji. Architektura muzeum stanowi połączenie odniesień do natury, symboliki ziemi oraz edukacji historycznej. Ziemia, niegdyś źródło życia, w narracji muzeum staje się świadkiem tragedii. Roślinność pokrywająca dachy oraz subtelne zmiany barw traw mają przypominać o konieczności zachowania pamięci o Hołodomorze. Warszawska pracownia Nizio Design International odpowiada za współtworzenie projektu architektonicznego, opracowanie koncepcji i projektu wystawy głównej, a także świadczy usługi doradcze oraz pełni nadzór autorski nad realizacją. Koncepcja uzyskała pozytywną ocenę ekspertów UNESCO. Inwestycja miała być realizowana etapowo, jednak postęp prac budowlanych został czasowo wstrzymany z powodu rosyjskiej agresji na Ukrainę. Mimo trwającego konfliktu, powstające Narodowe Muzeum Hołodomoru pozostaje dowodem determinacji w dążeniu do zachowania pamięci o przeszłości oraz symbolem niezłomności kultury i narodu ukraińskiego w walce o tożsamość i prawdę historyczną.