Sektor budowlany w Polsce należy do branż o jednej z najwyższych kwot zaległości finansowych. Zgodnie z danymi zgromadzonymi w bazach BIG InfoMonitor oraz BIK, łączne zobowiązania po terminie przekraczają już 5,8 mld zł. Analiza tych danych ujawnia jednak głębokie rozwarstwienie wewnątrz sektora. Sytuacja największych podmiotów, które wznoszą budynki, wyraźnie kontrastuje z rosnącymi problemami z płynnością finansową podwykonawców. Podczas gdy duże firmy zredukowały swoje niespłacone zadłużenie o ponad 508 mln zł do poziomu 3 mld zł, zobowiązania podwykonawców wzrosły o 328 mln zł, zbliżając się do kwoty 2 mld zł.

Najnowsze dane

Najnowsze dane z Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor i bazy BIK, pochodzące z końca sierpnia, potwierdzają ten trend. Zadłużenie firm zajmujących się wznoszeniem budynków (PKD 41) zmalało o ponad 14 proc. (508 mln zł), podczas gdy w segmencie robót specjalistycznych (PKD 43), obejmującym głównie podwykonawców, niespłacone zobowiązania urosły o blisko 23 proc. (328 mln zł). Eksperci ostrzegają, że spadek zadłużenia u największych graczy niekoniecznie świadczy o poprawie kondycji całej branży, lecz może być sygnałem selekcji i kurczenia się rynku. Ogólne spowolnienie potwierdzają dane Głównego Urzędu Statystycznego, które wskazują na spadek liczby rozpoczętych inwestycji mieszkaniowych o 9,7 proc. oraz zmniejszenie produkcji budowlano-montażowej o 1,3 proc. w okresie od stycznia do sierpnia.

Problemy mniejszych firm

Dane BIG InfoMonitor i BIK wskazują na pogarszającą się sytuację mniejszych podmiotów, które często działają jako podwykonawcy. Segment ten doświadcza niestabilności i opóźnień w płatnościach, co prowadzi do wzrostu zaległości. Dr hab. Waldemar Rogowski, główny analityk BIG InfoMonitor podkreśla, że „na rynku budowlanym utrzymuje się silna asymetria, mniejsze podmioty nie mają skutecznych narzędzi do egzekwowania należności, co destabilizuje cały segment i wymaga wprowadzenia systemowych rozwiązań. Spadek przeterminowanego zadłużenia dużych podmiotów może też świadczyć o konsolidacji i wycofaniu się mniejszych firm z rynku” – i dodaje, że „spowolnienie w branży przerzucane jest na mniejsze firmy”.

Konsolidacja w sektorze budowlanym

Niestabilność na rynku inwestycji mieszkaniowych oraz wysokie koszty finansowania przyczyniają się do przyspieszenia procesu konsolidacji w sektorze budowlanym. Kluczowym czynnikiem pogłębiającym rozwarstwienie staje się asymetria siły negocjacyjnej pomiędzy dużymi wykonawcami a mniejszymi podwykonawcami.

Ryzyko zatorów płatniczych

Problem zatorów płatniczych jest w budownictwie szczególnie dotkliwy, co potwierdzają statystyki. Z problemami finansowymi zmaga się 50,5 tysiąca firm, co stanowi blisko 5 proc. całego rynku. Oznacza to, że co 21. przedsiębiorstwo z branży ma kłopoty z płynnością. Paweł Szarkowski, prezes BIG InfoMonitor, szerzej komentuje skalę ryzyka: „Sektor budownictwa, ze względu na swoją złożoność, jest szczególnie narażony na zjawisko zatorów płatniczych. W sumie w całym sektorze mamy do czynienia z 50,5 tys. firm z problemami, czyli blisko 5 proc. rynku, a to oznacza, że co 21. firma związana z budownictwem zmaga się z brakiem płynności finansowej. To z kolei podnosi ryzyko współpracy z tymi podmiotami. I choć zarówno w segmencie zajmującym się wznoszeniem budynków (PKD 41), jaki wśród robót specjalistycznych i podwykonawców (PKD 43) w ciągu ostatniego roku zmalała liczba dłużników, to niestabilność tego sektora powinna być dla partnerów biznesowych sygnałem do zwrócenia uwagi na ryzyka związane z brakiem wiarygodności finansowej. Tym bardziej, że aż 92 proc. firm z tej branży potwierdza, że ma klientów, którzy płacą po terminie. Kluczowe jest też dogłębne monitorowanie płynności finansowej kontrahentów, aby nie stać się kolejną ofiarą asymetrii rynkowej”.