Dom Turka z Augustowa w światowej czołówce! Polskie muzeum finalistą World Architecture Festival Awards 2025

Zabytkowy Dom Turka w Augustowie, dawniej symbol cierpienia, dziś uznawany za jedną z najważniejszych realizacji architektonicznych ostatnich lat, zdobył międzynarodowy rozgłos. Projekt renowacji i adaptacji tego pamiętnego obiektu znalazł się w ścisłym finale prestiżowego World Architecture Festival Awards 2025 – w kategorii 'Culture'. Tym samym obiekt dołączył do grona 16 najważniejszych realizacji kulturalnych świata, wyłonionych spośród setek zgłoszeń z całego globu. Za wielką metamorfozą legendarnego Domu Turka, pochodzącego prawdopodobnie z 1900 roku, stoi warszawska pracownia Tremend – zespół architektów znanych z projektów o najwyższym światowym poziomie. Ich wcześniejsze realizacje, takie jak Dworzec Metropolitalny w Lublinie (nagroda WAF 2024 w kategorii 'Transport') czy wnętrza Royal Tulip Warsaw Apartments („Hotele” – WAF 2023), już zdobyły uznanie międzynarodowych jurorów. Dom Turka, który z ruin przemienił się w nowoczesne centrum pamięci, ma szansę powtórzyć ten sukces w konkursie, którego finał odbędzie się 12–14 listopada 2025 roku w Miami. Wyróżniony projekt to nie tylko przykład wybitnej architektury, ale także wyjątkowo symboliczna inwestycja. Obiekt, który przez dekady popadał w ruinę, został w 2021 roku wykupiony przez Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego. Celem było stworzenie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – placówki muzealnej, upamiętniającej największą zbrodnię na Polakach po II wojnie światowej oraz dokumentującej dzieje Augustowa i Suwalszczyzny. Ten cel właśnie się ziścił: odmieniony Dom Turka nie tylko przyciągnął światową uwagę, ale staje się też centrum pamięci narodowej na miarę XXI wieku. Projekt architektów z Tremend objął szeroką przebudowę i rozbudowę pierwotnej kamienicy miejskiej przypisywanej architektowi Włodzimierzowi Ślósarskiemu. Staranność widoczna jest w każdym detalu – renowacja zabytkowych elementów architektonicznych połączona została z adaptacją przestrzeni na potrzeby ekspozycyjne, edukacyjne i badawcze. Co ważne, zachowane zostały oryginalne ślady dramatu przeszłości, m.in. struktury dawnych cel i ścian, które dziś stanowią część ekspozycji wysokiej klasy muzealnej. Kluczowym elementem projektu stała się nowa, dobudowana część administracyjno-biurowa, której architektura oparta została o dynamiczną formę wertykalnych aluminiowych żylet – minimalistyczną, lecz pełną symboliki. Fasada tej części zyskuje zmienność w zależności od pory dnia i nasłonecznienia – to wizualna metafora borów Puszczy Augustowskiej, gdzie rozegrały się dramatyczne wydarzenia Obławy Augustowskiej z lipca 1945 roku. Wówczas właśnie w podziemiach Domu Turka więziono ofiary represji NKWD i funkcjonariuszy UB – głównie żołnierzy podziemia oraz ludność cywilną. Projekt objął również starannie zaprojektowany Mur Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej autorstwa architekta i artysty Tomasza Trzupka, upamiętniający około 600 nazwisk ofiar. Międzynarodowe uznanie dla tej realizacji potwierdza jej wyjątkowy charakter. Obok Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie autorstwa renomowanych pracowni Thomas Phifer and Partners i APA Wojciechowski, Dom Turka staje się drugim polskim reprezentantem w tegorocznym finale World Architecture Festival Awards. Udział w finale wiąże się z prestiżem, ale nie tylko – daje też możliwość prezentacji projektu na żywo przed międzynarodowym gremium jurorskim, złożonym z najwybitniejszych postaci świata architektury, urbanistyki i designu. World Architecture Festival – impreza, której finały odbędą się w Miami w dniach 12–14 listopada 2025 – to największe globalne wydarzenie dla branży architektonicznej. W jego ramach odbywają się nie tylko prezentacje zgłoszonych projektów w kilkunastu kategoriach, ale też panele eksperckie, wykłady i wystawy. Nagrody WAF uznawane są za 'Oscary architektury', a ich zdobycie często przekłada się na globalną rozpoznawalność obiektów oraz wieloletni prestiż dla projektantów. Dla Augustowa i Suwalszczyzny wyróżnienie Domu Turka to nie tylko ogromny powód do dumy, ale też szansa na nowe otwarcie – zarówno pod względem rozwoju kulturalnego, jak i ruchu turystycznego. Oficjalne otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej planowane jest na 12 lipca 2025 roku – dokładnie 80 lat po wydarzeniach, które stanowią dziś centralny punkt przekazu tego unikalnego miejsca. To przykład, jak z ruin i traumy można wybudować pomnik pamięci narodowej, który inspiruje nie tylko lokalnie, ale i globalnie. Dom Turka, symbol XIX-wiecznej architektury i XX-wiecznego cierpienia, znów żyje – tym razem jako światowy przykład upamiętnienia, które łączy historię, kulturę i nowoczesność.